||Sundarakanda ||
|| Sarga 64||( Slokas in English)
हरिः ओम्
Sloka Text in Telugu , Kannada, Gujarati, Devanagari, English
sundarakāṇḍa.
atha catuṣṣaṣṭitamassargaḥ||
sugrīvēṇēva muktastu hr̥ṣṭō dadhimukhaḥ kapiḥ|
rāghavaṁ lakṣmaṇaṁ caiva sugrīvaṁ cā'bhyavādayat||1||
sa praṇamya ca sugrīvaṁ rāghavau ca mahābalau|
vānaraissahitaiḥ śūraiḥ divamēvōtpapāta ha||2||
sa yathaivā'gataḥ pūrvaṁ tathaiva tvaritaṁ gataḥ|
nipatya gaganādbhūmau tadvanaṁ pravivēśa ha||3||
sa praviṣṭō madhuvanaṁ dadarśa hariyūthapān|
vimadān utthitān sarvān mēhamānān madhūdakam||4||
sa tānupāgamadvīrō baddvā karapuṭāṁjalim|
uvāca vacanaṁ śla--kṣ-ṇa midaṁ hr̥ṣṭavadaṁgadam||5||
saumyarōṣō na kartavyō yadētatparivāritaṁ|
ajñānādrakṣibhiḥ krōdhāt bhavaṁtaḥ pratiṣēdhitāḥ||6||
yuvarājaḥ tvamīśaśca vanasyāsya mahābalaḥ|
maurkhāt pūrvaṁ kr̥tō dōṣaḥ taṁ bhavān kṣaṁtumarhati||7||
akhyātaṁ hi mayā gatvā pitr̥vyasya tavānagha|
ihōpayātaṁ sarvēṣāṁ ētēṣāṁ vanacāriṇām||8||
sa tva dāgamanaṁ śrutvā sahaibhirhariyūdhapaiḥ|
prahr̥ṣṭō natu ruṣṭō'sau vanaṁ śrutvā pradharṣitam||9||
prahr̥ṣṭō māṁ pitr̥vyastē sugrīvō vānarēśvaraḥ|
śīghraṁ prēṣaya sarvāṁ tān iti hōvāca pārthivaḥ||10||
śrutvā dadhimukhasyēdaṁ vacanaṁ śla–kṣa-ṇamaṅgadaḥ|
abravīttān hariśrēṣṭhō vākyaṁ vākya viśāradaḥ||11||
śaṁkēśrutō'yaṁ vr̥ttāṁtō rāmēṇa hariyuthapāḥ|
tat kṣaṇaṁ nēha na sthsātuṁ kr̥tē kāryē paraṁtapāḥ||12||
pītvā madhu yathākāmaṁ viśrāṁtā vanacāriṇaḥ|
kiṁ śēṣaṁ gamanaṁ tatra sugrīvō yatra mē guruḥ||13||
sarvē yathā māṁ vakṣyaṁtē samētya hariyūthapāḥ|
tathā'smi kartā kartavyē bhavadbhiḥ paravānaham||14||
nājñāpayitu mīśō'haṁ yuvarājō'smi yadyapi|
ayuktaṁ kr̥takarmāṇō yūyaṁ dharṣayituṁ mayā||15||
bruvataścāṁgadasyaivaṁ śrutvā vacanamavyayam|
prahr̥ṣṭō manasō vākyamidamūcurvanaukasaḥ||16||
ēvaṁ vakṣyati kō rājan prabhuḥ san vānararṣabha|
aiśvaryamadamattō hi sarvō'hamiti manyatē||17||
tava cēdaṁ susadr̥śaṁ vākyaṁ nānyasya kasyacit|
sannatirhi tavākhyāti bhaviṣyat śubhayōgyatām||18||
sarvē vayamapi prāptāḥ tatra gaṁtuṁ kr̥takṣaṇāḥ|
sa yatra harivīrāṇāṁ sugrīvaḥ patiravyayaḥ||19||
tvayā hyanuktaiḥ haribhirnaiva śakyaṁ padātpadam|
kvacit gaṁtuṁ hariśrēṣṭha brūmaḥ satyamidaṁ tu tē||20||
ēvaṁ tu vadatām śēṣāṁ aṅgadaḥ pratyuvāca ha|
bāḍhaṁ gaccāma ityuktā khaṁ utpēturmahābalāḥ||21||
utpataṁtamanūtpētuḥ sarvē tē hariyūthapāḥ|
kr̥tvākāśaṁ nirākāśaṁ yaṁtrōt kṣiptā ivācalāḥ||22||
tē'mbaraṁ sahasōtpatya vēgavaṁtaḥ plavaṅgamāḥ|
ninadaṁtō mahānādaṁ ghanā vātēritā yathā||23||
aṅgadē samanuprāptē sugrīvō vānarādhipaḥ|
uvāca śōkōpahataṁ rāmaṁ kamalalōcanam||24||
samāśvasihi bhadraṁ tē dr̥ṣṭā dēvī na saṁśayaḥ|
nāgaṁtu miha śakyaṁ taiḥ atītē samayē hi naḥ||25||
na matsakāśa māgacchēt kr̥tyē hi vinipātitē|
yuvarājō mahābāhuḥ plavatāṁ pravarō'ṅgadaḥ||26||
yadyapyakr̥takr̥tyānāṁ īdr̥śaḥ syādupakramaḥ|
bhavēt sa dīnavadanō bhrāṁta viplutamānasaḥ||27||
pitr̥paitāmahaṁ caitat pūrvakairabhirakṣitam|
na mē madhuvanaṁ hanyādahr̥ṣṭaḥ plavagēśvaraḥ||28||
kausalyā suprajā rāma samāśvasi hi suvrata|
dr̥ṣṭā dēvī na saṁdēhō na cānyēna hanūmatā||29||
na hyanyaḥ karmaṇō hētuḥ sādhanē'sya hanūmataḥ|
hanūmati hi siddhiśca matiśca matisattama||30||
vyavasāyaśca vīryaṁ ca sūryē tēja iva druvam|
jāṁbavānyatra nētāsyādaṁgadaśca balēśvaraḥ||31||
hanumāṁścāpyathiṣṭhātā na tasya gatiranyathā|
mābhūściṁtā samāyuktaḥ saṁpratyamitavikramaḥ||32||
tataḥ kilakilāśabdaṁ śuśrāvāsannamaṁbarē|
hanumatkarma dr̥ptānāṁ nardatāṁ kānanaukasām||33||
kiṣkiṁdhāmupayātānāṁ siddhiṁ kathayatā miva|
tataḥ śrutvā ninādaṁ taṁ kapīnāṁ kapisattamaḥ||34||
ayatāṁcitalāṁgūlaḥ sō'bhavaddr̥ṣṭamānasaḥ|
ajagmustē'pi harayō rāmadarśanakāṁkṣiṇaḥ||35||
aṅgadaṁ purataḥ kr̥tvā hanūmaṁtaṁ ca vānaram|
tē aṅgada pramukhāvīrāḥ prahr̥ṣṭāśca mudānvitaḥ||36||
nipēturharirājasya samīpē rāghavasya ca|
hanumāṁśca mahābāhuḥ praṇamya śirasā tataḥ||37||
niyatāmakṣatāṁ dēvīṁ rāghavāya nyavēdayat|
dr̥ṣṭā dēvīti hanumadvadanāt amr̥tōpamaṁ|
ākarṇya vacanaṁ rāmō harṣaṁāpa salakṣmaṇaḥ||38||
niścitārthaḥ tataḥ tasmin sugrīvaḥ pavanātmajē||
lakṣmaṇaḥ prītimān prītaṁ bahumanādavaikṣata|
prītyā ramamāṇō'tha rāghavaḥ paravīraha||
bahumānēna mahatā hanumaṁta mavaikṣatā||39||
ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē vālmīkīyē
caturviṁśat sahasrikāyāṁ saṁhitāyām
śrīmatsundarakāṇḍē catuṣṣaṣṭitamassargaḥ||
||om tat sat||